Αδιαπραγμάτευτη η Ενιαία Τιμή Βιβλίου στις συζητήσεις για το ΤΤΙΡ

Τα σχεδόν 3.000 ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία της Γαλλίας που φιλοξενούν λογοτεχνικές συναντήσεις, επιτρέπουν την περιήγηση και το ξεφύλλισμα βιβλίων και διαθέτουν ευγενικό και εξυπηρετικό προσωπικό, έχουν αντέξει σε κάθε είδος ανταγωνισμού, συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων αλυσίδων καταστημάτων και των ψηφιακών εκδόσεων.

Η επιβίωσή τους οφείλεται κυρίως σε έναν νόμο του 1981 που επιτρέπει στους εκδότες να ορίζουν σταθερή τιμή για τα βιβλία. Η πρακτική αυτή -γνωστή με την ονομασία Ενιαία Τιμή Βιβλίου- είναι κοινή σε πολλά κράτη της Ευρώπης και υπήρχε ο φόβος ότι απειλείται στις διαπραγματεύσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες σχετικά με τη συμφωνία για τη Διατλαντική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων, γνωστή ως ΤΤΙΡ.

Τον περασμένο μήνα, η απειλή αυτή έπαψε να υφίσταται όταν ο επικεφαλής των διαπραγματεύσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης δήλωσε κατηγορηματικά ότι η Ενιαία Τιμή Βιβλίου δεν αποτελεί αντικείμενο συζήτησης.

Ήταν μια πραγματική ανακούφιση για τους ανεξάρτητους βιβλιοπώλες στη Γαλλία και, ειδικά, στη Γερμανία. «Ήταν βάσιμος ο φόβος μας», είπε ο Guillaume Husson, εκπρόσωπος των Γάλλων βιβλιοπωλών. «Η Ενιαία Τιμή Βιβλίου είναι κάτι περισσότερο από απαραίτητη: είναι αυτή που έχει σώσει τα βιβλιοπωλεία μας».

Χωρίς την Ενιαία Τιμή Βιβλίου, τα μικρά βιβλιοπωλεία θα είναι στο έλεος των εκπτώσεων που είναι σε θέση να προσφέρουν οι μεγαλύτεροι ανταγωνιστές. Αυτό συμβαίνει στις Ηνωμένες Πολιτείες, που έχουν πληθυσμό πέντε φορές μεγαλύτερο από τη Γαλλία, αλλά λιγότερα ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία.

Ο φόβος ήταν ότι οι αμερικανοί διαπραγματευτές θα προσπαθούσαν να καταργήσουν αυτή την προστατευτική διάταξη, ως μέρος των διαπραγματεύσεων για τη δημιουργία της μεγαλύτερης ζώνης ελευθέρου εμπορίου στον κόσμο. Δεν είναι σαφές αν η τιμολόγηση των βιβλίων συζητήθηκε στις συνομιλίες για το ΤΤΙΡ, οι οποίες ξεκίνησαν το 2013 και αυτόν το μήνα πραγματοποιήθηκε στο Μαϊάμι ο 11ος γύρος, πίσω από κλειστές πόρτες ως συνήθως.

Η έλλειψη πληροφοριών είναι αυτό που πολλοί βρίσκουν ανησυχητικό. «Οι διαπραγματεύσεις αυτές είναι τόσο περίπλοκες, που κανείς δεν ξέρει τι συζητείται και τι όχι», λέει ο κ. Husson. Αυτός είναι και ο λόγος που οι βιβλιοπώλες και οι εκδότες πίεσαν την Ευρωπαϊκή Ένωση για ρητή εξαίρεση, πράγμα που δεν εμπόδισε το TTIP να γίνει τοξικό θέμα σε όλη την Ευρώπη. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες υπήρξαν απρόθυμοι να καθησυχάσουν όσους διαμαρτύρονται, φοβούμενοι προφανώς να διακινδυνεύσουν πολιτικά και να εκτεθούν για ένα μη δημοφιλές θέμα.

«Οι ηγέτες της Ε.Ε διστάζουν να “πουλήσουν” στο κοινό το ΤΤΙΡ, έγραψε η γαλλική εφημερίδα Le Monde πρόσφατα. «Φοβούνται την κοινή γνώμη που έχει ξεσηκωθεί εναντίον αυτής της συμφωνίας και των συνεπειών της, ιδιαίτερα στη Γερμανία».

Η τιμολόγηση των βιβλίων, που θεωρούνται το προπύργιο του ευρωπαϊκού πολιτισμού ενάντια στην αμερικανική επίθεση, είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα. «Από την Ενιαία Τιμή Βιβλίου έχουν επωφεληθεί όχι μόνο τα ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία, αλλά και οι εκδότες», δήλωσε ο Denis Mollat, μέλος της τέταρτης γενιάς που διευθύνει το Librairie Mollat, το μεγαλύτερο ανεξάρτητο βιβλιοπωλείο της Γαλλίας, με έδρα το Μπορντό. «Επιτρέπει στους εκδότες να αναλάβουν τον κίνδυνο να εκδώσουν νέους συγγραφείς, τους δίνει μεγάλη ελευθερία στο τι βιβλία θα επιλέξουν, και προστατεύει και αυτούς και εμάς από το ντάμπινγκ τιμών που αφήνει χώρο μόνο για τα best sellers».

Τα e-books δεν έχουν αποκτήσει κοινό στη Γαλλία, καθώς αντιπροσωπεύουν μόνο το 2% των πωλήσεων. Παράλληλα, τα μικρά βιβλιοπωλεία επωφελούνται από τη φορολογική ελάφρυνση, με την προϋπόθεση ότι φιλοξενούν τακτικές συναντήσεις με συγγραφείς και αφιερώνουν ένα μέρος των εσόδων τους στην πρόσληψη υπαλλήλων που είναι σε θέση να συμβουλεύσουν σε λογοτεχνικά θέματα τους πελάτες. Το αποτέλεσμα είναι ένα αναγνωστικό κοινό που έρχεται και ξανάρχεται. «Το βιβλίο δεν είναι τόσο άρρωστο όσο νομίζουν κάποιοι», κατέληξε ο κ. Mollat.


Άρθρο στους New York Times. Το πρωτότυπο στο link:
http://www.nytimes.com/2015/11/03/world/europe/bookstores-in-france-dodge-a-bullet-in-trade-talks.html?_r=2