Κοινή επιστολή Συλλόγου Γάλλων Εκδοτών και Συλλόγου Γερμανών Εκδοτών στον Πρωθυπουργό υπέρ της επαναφοράς της Ενιαίας Τιμής Βιβλίου

Προς τον Πρωθυπουργό της Ελληνικής Δημοκρατίας
κ. Αλέξη Τσίπρα

Παρίσι / Φρανκφούρτη, 9 Αυγούστου 2016

Αξιότιμε κ. Πρωθυπουργέ,

Ο Σύλλογος Γάλλων Εκδοτών και ο Σύλλογος Γερμανών Εκδοτών και Βιβλιοπωλών υποστηρίζουμε από κοινού τον κλάδο του βιβλίου στην Ελλάδα, ο οποίος ζητά την επαναφορά του νόμου της Ενιαίας Τιμής Βιβλίου. Το πράττουμε βασιζόμενοι στην προφανή επιτυχία της πολιτικής αυτής στη Γαλλία, στη Γερμανία και σε πολλές άλλες χώρες. Το πρόσφατο κλείσιμο της αλυσίδας βιβλιοπωλείων Παπασωτηρίου και πολλών ακόμα βιβλιοπωλείων σε όλη την Ελλάδα, καθώς και η δύσκολη κατάσταση την οποία βιώνει ο ελληνικός εκδοτικός κλάδος, εγείρουν σοβαρά ζητήματα σχετικά με τον πολιτισμικό πλουραλισμό και, ως εκ τούτου, για τη δημοκρατία. Είμαστε βέβαιοι ότι οι δυσκολίες αυτές μπορούν να υπερκεραστούν με την επαναθέσπιση της Ενιαίας Τιμής Βιβλίου.

Σήμερα, υπάρχουν τουλάχιστον 15 χώρες στον κόσμο που εφαρμόζουν το σύστημα της Ενιαίας Τιμής: η Αργεντινή, η Αυστρία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ελλάδα (η ενιαία τιμή ουσιαστικά καταργήθηκε με τον νόμο του 2014), η Ιταλία, η Ιαπωνία, ο Λίβανος, το Μεξικό, η Ολλανδία, η Νορβηγία, η Πορτογαλία, η Σλοβενία, η Νότια Κορέα και η Ισπανία. Όλες αυτές οι χώρες επέλεξαν τη ρύθμιση της τιμής του βιβλίου, επειδή με τον τρόπο αυτό αποτρέπουν τις καταστροφικές συνέπειες των εκπτώσεων στην ποικιλομορφία των διαθέσιμων τίτλων και, παράλληλα, διασφαλίζουν τον ελεύθερο ανταγωνισμό μεταξύ των εκδοτών.

Στη Γαλλία και στη Γερμανία, η ενιαία τιμή βιβλίου μάς βοηθά να διατηρούμε ένα ισχυρό, ποικιλόμορφο και σύγχρονο δίκτυο βιβλιοπωλείων (Γαλλία: 1 ανά 26.000 κατοίκους, Γερμανία: 1 ανά 16.000 κατοίκους). Η ύπαρξη ενιαίας τιμής επιτρέπει στους εκδοτικούς οίκους να χρηματοδοτούν τους λιγότερο εμπορικούς τίτλους μέσω των μπεστ-σέλερ, ευνοεί την επένδυση σε μια ευρεία επιλογή τίτλων και, ως εκ τούτου, αποβαίνει ευεργετική για το σύνολο της αλυσίδας του βιβλίου και τον πολιτιστικό πλούτο της κοινωνίας. Για το αναγνωστικό κοινό και των δύο χωρών μας, η ενιαία τιμή βιβλίου εξασφαλίζει προσιτές τιμές και συνεπάγεται μεγαλύτερη ποικιλία τίτλων προς διάθεση.

Σε χώρες όπου οι τιμές κυμαίνονται ελεύθερα, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και το Ηνωμένο Βασίλειο, ο αντίκτυπος των επιθετικών πολιτικών τιμολόγησης των διαδικτυακών καταστημάτων στα ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία είναι προφανής. Τα περισσότερα παλεύουν να ανταγωνιστούν τους μεγαλύτερους διαδικτυακούς αντιπάλους τους. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, τα τελευταία 10 χρόνια έκλεισε το 1/3 των ανεξάρτητων βιβλιοπωλείων. Τα ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία αντιπροσωπεύουν πλέον μόνο το 5% της αγοράς στο Ηνωμένο Βασίλειο και το 6% στις ΗΠΑ.

Ενημερωθήκαμε ότι το Κουαρτέτο ζήτησε μια πρόσφατη έρευνα σχετικά με τις οικονομικές επιπτώσεις της κατάργησης της ενιαίας τιμής βιβλίου στην Ελλάδα, προκειμένου να συναινέσει στην επαναφορά της. Κάτι τέτοιο φαντάζει χαμένος κόπος. Η απάντηση της Επιτρόπου Εσωτερικής Αγοράς, Βιομηχανίας, Επιχειρηματικότητας και ΜΜΕ κας Elzbieta Bieńkowska είναι σαφής: «Η Επιτροπή δεν διαθέτει συγκεκριμένα στοιχεία σχετικά με τον αντίκτυπο που έχουν τα συστήματα ενιαίας τιμής βιβλίου στις τιμές των βιβλίων και των εκδόσεων, στις πωλήσεις και στα επίπεδα απασχόλησης στον κλάδο». Επιπλέον, η έκθεση Fishwick 2008 σχετικά με τις συνέπειες της κατάργησης της ενιαίας τιμής βιβλίου στο Ηνωμένο Βασίλειο αναφέρει ξεκάθαρα ότι «οι αναγνώστες τίτλων μπεστ-σέλερ πιθανόν πληρώνουν λιγότερο μετά την κατάργηση της ενιαίας τιμής, αλλά οι αναγνώστες λιγότερο δημοφιλών τίτλων είναι σχεδόν βέβαιο ότι πληρώνουν περισσότερο». Κάθε χώρα που επιθυμεί να προωθήσει την πολιτιστική πολυμορφία και να προστατεύσει τον πολιτισμό και τη γλώσσα της πρέπει να το λάβει αυτό υπόψη.

Στο ψηφιακό περιβάλλον, ο ρόλος των φυσικών βιβλιοπωλείων αποβαίνει ολοένα και ζωτικότερης σημασίας επειδή, σε αντίθεση με τους γίγαντες του Διαδικτύου, διαδραματίζουν κομβικό ρόλο στην ενεργή προώθηση μιας ευρείας γκάμας τίτλων, και όχι μόνο των μπεστ-σέλερ. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, η ενιαία τιμή βιβλίου επεκτάθηκε και καλύπτει και τα e-books στην Αργεντινή, την Αυστρία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Νορβηγία, τη Σλοβενία, τη Νότια Κορέα και την Ισπανία, πέραν της Ελλάδας. Ορισμένες πρόσφατες περιπτώσεις λογοκρισίας από διαδικτυακές πλατφόρμες με δεσπόζουσα θέση στην αγορά, δίνουν μια γλαφυρή εικόνα των κινδύνων που ελλοχεύουν για τις ευρωπαϊκές αξίες του πολιτιστικού πλουραλισμού και της ελευθερίας του λόγου, όταν η αγορά κυριαρχείται από έναν μικρό αριθμό πανίσχυρων παικτών.

Με την επαναφορά του νόμου της ενιαίας τιμής για τα έντυπα και τα ηλεκτρονικά βιβλία, η Ελλάδα δεν θα αποκομίσει ως μοναδικό όφελος την επίτευξη πολιτισμικής ποικιλομορφίας, που αποτελεί μία από τις ιδρυτικές αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Σύμβασης της UNESCO για την Προστασία και Προώθηση της Πολυμορφίας των Πολιτιστικών Εκφράσεων, αλλά θα έχει και την υποστήριξη της γαλλικής και της γερμανικής κυβέρνησης, από τη στιγμή που τα δύο αυτά κράτη είναι ένθερμοι υποστηρικτές της ενιαίας τιμής βιβλίου.

Με εκτίμηση,

Vincent Montagne, Πρόεδρος Συλλόγου Γάλλων Εκδοτών
Heinrich Riethmüller, Πρόεδρος Συλλόγου Γερμανών Εκδοτών