Ενημερωτικό σημείωμα για την ενιαία τιμή του βιβλίου

Λεπτομέρειες

Δημοσιεύτηκε στις Δευτέρα 17 Οκτωβρίου 2016 07:22

Το βιβλίο, δεν είναι ένα συνηθισμένο εμπορικό προϊόν, καθώς η κοινωνική του αξία ως φορέας πολιτιστικών και εκπαιδευτικών αγαθών είναι ανεκτίμητη.Το βιβλίο αποτελεί βασικό εργαλείο για τη διαμόρφωση της εθνικής ταυτότητας και τη διατήρηση της εθνικής κληρονομιάς και της γλώσσας ενός λαού.

Τι είναι η ενιαία τιμή για το βιβλίο;
Η Ενιαία Τιμή για το βιβλίο είναι ένα σύστημα τιμολόγησης σύμφωνα με το οποίο κάθε εκδότης καθορίζει τη λιανική τιμή των βιβλίων που εκδίδει. Ο βιβλιοπώλης, όπως και ο οιοσδήποτε τρίτος, μπορεί να πουλήσει αυτά τα βιβλία στο κοινό με έκπτωση έως 10%. Αυτός ο περιορισμός αφορά τα βιβλία από τη στιγμή της κυκλοφορίας τους μέχρι 2 έτη μετά την τελευταία εκτύπωση. Προβλέπονται εξαιρέσεις για δημόσιους φορείς, κοινωφελείς και επιστημονικούς οργανισμούς που δεν ασκούν εμπορική εκμετάλλευση των βιβλίων.
Στόχος του συστήματος της ενιαίας τιμής για το βιβλίο είναι να στηρίξει τον πλουραλισμό και την πολυφωνία των ιδεών, να προστατέψει την ελληνική γλώσσα, να βοηθήσει στην ανάπτυξη του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού και της παιδείας. Στα χρόνια που ισχύει το συγκεκριμένο θεσμικό πλαίσιο διασφαλίστηκε η δυνατότητα έκδοσης, κυκλοφορίας και προώθησης όχι μόνο των ευπώλητων βιβλίων, αλλά και των έργων πρωτοεμφανιζόμενων συγγραφέων, Ελλήνων και ξένων, των ποιοτικών και των ειδικών βιβλίων, τα οποία είναι απαραίτητα για την εκπαιδευτική και πολιτιστική προαγωγή του λαού μας.

Eπιχειρήματα για την ενιαία τιμή στο βιβλίο.
1. Είναι εργαλείο για μια εθνική στρατηγική για τον πολιτισμό γιατί:
» ενισχύει την προστασία της ελληνικής γλώσσας και της γραμματολογίας, ελληνικής και ξένης,
» προωθεί την ποιοτική εκδοτική πολιτική μέσω του πλουραλισμού τίτλων,
» συμβάλλει στην ανάδειξη νέων και πρωτοεμφανιζόμενων συγγραφέων,
» επιτρέπει την απρόσκοπτη εφαρμογή και τον πλήρη σεβασμό του θεσμικού πλαισίου για την πνευματική ιδιοκτησία.

2. Η αλλαγή που προωθεί η κυβέρνηση είναι σε αντίθεση με όσα ισχύουν στην Ευρώπη. Η ενιαία τιμή του βιβλίου ισχύει τώρα στη μεγάλη πλειοψηφία των χωρών μελών της ευρωζώνης. Μεταξύ αυτών είναι η Γαλλία, η Γερμανία, η Ισπανία, η Ιταλία, η Δανία, η Ολλανδία. Το ίδιο ισχύει στις 21 από τις 34 χώρες του ΟΟΣΑ, μεταξύ αυτών και χώρες με ιδιαίτερα πολιτισμικά χαρακτηριστικά όπως είναι π.χ. η Ιαπωνία.Ισχύει σε όλες τις χώρες που έχουν αποφασίσει να ακολουθήσουν μια εθνική πολιτική προστασίας και διατήρησης της γλώσσας τους ως διακριτό στοιχείο της πολιτιστικής τους ταυτότητας. Το Υπουργείο Ανάπτυξης κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση από όσα ισχύουν στη συντριπτική πλειοψηφία των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

3. Το ελληνικό βιβλίο είναι φθηνό και η ενιαία τιμή δεν αύξησε τη λιανική τιμή του βιβλίου. Το ελληνικό βιβλίο δεν είναι πιο ακριβό από το βιβλίο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το αντίθετο: σε πολλές περιπτώσεις είναι φθηνότερο. Η μέση τιμή των βιβλίων για το 2012 (τελευταία χρονιά που υπάρχουν στοιχεία) μειώθηκε σε σχέση με το 2011 κατά 12,85%, στα 14,92€.

4. Με την κατάργηση της ενιαίας τιμής θα μειωθούν στην πράξη τα σημεία πώλησης. Αν ανοίξει ο «πόλεμος» των εκπτώσεων και αθέμιτων προσφορών στο χώρο του βιβλίου θα πληγούν κυρίως τα εξειδικευμένα καταστήματα, τα μικρά και τα μεσαία βιβλιοπωλεία, αλλά και οι αλυσίδες βιβλιοπωλείων που πωλούν κυρίως βιβλία θα χάσουν σημαντικότατο μέρος των εσόδων τους και κατ’ επέκταση των κερδών τους. Οι αλυσίδες super market και πολυκαταστημάτων θα αναπτύξουν χώρους πώλησης βιβλίων, όπου θα πουλούν μόνο best sellers, τα οποία θα τα προσφέρουν στην τιμή κτήσης τους με στόχο να προσελκύσουν κοινό που θα αγοράσει εκείνα τα προϊόντα για τα οποία είναι εξειδικευμένοι. Το αποτέλεσμα θα είναι τα παραδοσιακά μικρά και μεσαία ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία στις γειτονιές ή στις επαρχιακές πόλεις είτε να συρρικνωθούν είτε να κλείσουν. Θα χαθεί ο πλουραλισμός στα σημεία πώλησης. Αυτό συνέβη σε χώρες που δεν έχουν κανένα ρυθμιστικό πλαίσιο για την τιμή του βιβλίου, όπως είναι οι ΗΠΑ ή η Μεγ. Βρετανία.

5. Χωρίς την ενιαία τιμή η εκδοτική παραγωγή θα περιοριστεί κυρίως στα best sellers. Αν ισχύσει το πλαίσιο που προτείνει η έκθεση του ΟΟΣΑ, η ζήτηση θα καθοριστεί από τις ανάγκες των νέων σημείων πώλησης που θα αναπτυχθούν μέσα από τον «πόλεμο» των προσφορών. Είναι προφανές ότι οι νέοι χώροι πώλησης βιβλίων, σε αλυσίδες super market και πολυκαταστήματα, θα στηριχθούν στις προσφορές αποκλειστικά και μόνο των best sellers, τα εύκολα βιβλία από τη διεθνή βιβλιογραφία, σε σχέση με δύσκολους, εμπορικά, ποιοτικούς τίτλους. Έχοντας μειωθεί σημαντικά ο αριθμός των ανεξάρτητων βιβλιοπωλείων, μοιραία μειώνονται τα σημεία στα οποία θα μπορούσαν να προβληθούν πρωτοεμφανιζόμενοι Έλληνες συγγραφείς, μη εμπορικά βιβλία καθώς και βιβλία ειδικού τύπου (π.χ. πολιτικά, ιστορικά, ψυχολογικά, κ.ο.κ.) στην ελληνική γλώσσα.

6. Η κατάργηση του νόμου της ενιαίας τιμής θα ακυρώσει και την εφαρμογή του νόμου για τα συγγραφικά δικαιώματα. Η κατάργηση της ενιαίας τιμής δεν θα επηρεάσει μόνο τις συνθήκες αγοράς του βιβλίου, θα πλήξει και το καθεστώς του νόμου περί πνευματικών δικαιωμάτων και θα υπάρξει εμπλοκή στην εφαρμογή του. Στις σημερινές συνθήκες οι εκδότες υποχρεούνται να αποδίδουν στους συγγραφείς κατά ελάχιστον ποσοστό 10% επί της λιανικής τιμής. Στις χώρες που δεν υπάρχει ρυθμιστικό πλαίσιο για το βιβλίο και δεν ισχύει η ενιαία τιμή, έχουν απελευθερωθεί οι συμφωνίες μεταξύ εκδοτών και συγγραφέων. Δηλαδή, δεν υπάρχει ελάχιστο ποσοστό, αλλά δίνεται η δυνατότητα να συμφωνούν εκδότες και συγγραφείς μεταξύ τους, έχοντας ως βάση τιμής αναφοράς τη μέση χονδρική τιμή αντί της λιανικής. Με την κατάργηση του νόμου της ενιαίας τιμής του βιβλίου, συγγραφείς που απευθύνονται σε μια επιλεκτική ομάδα αναγνωστών θα δυσκολευτούν να βρουν εκδότη να αναλάβει τον οικονομικό κίνδυνο που αντιπροσωπεύει ένα δυνητικά μικρό αναγνωστικό κοινό. Οι εκδότες, λόγω του έντονου ανταγωνισμού τιμών, θα προσανατολίζονται στην έκδοση αποκλειστικά ευπώλητων βιβλίων για το ευρύ κοινό. Το σύστημα της ενιαίας τιμής για το βιβλίο αποδείχθηκε στην πράξη ότι επιτρέπει στους εκδότες να εκδίδουν έργα πρωτοεμφανιζόμενων συγγραφέων ή βιβλία που απευθύνονται σε εξειδικευμένους αναγνώστες, σε λίγα αντίτυπα ― σε αντίθετη περίπτωση αυτές οι εκδόσεις δεν θα ήταν εμπορικά βιώσιμες.

Η συμβολή του συστήματος της ενιαίας τιμής στον πολιτισμό, την παιδεία και τη διατήρηση της ελληνικής γλώσσας είναι καθοριστική και σημαντική. Αντιθέτως, οι επιπτώσεις στις τιμές, από την απορύθμιση της αγοράς, μέσω της απελευθέρωσης των τιμών των βιβλίων, θα είναι μηδενικές έως ασήμαντες.